Άνευ προηγουμένου ο πολλαπλασιασμός και η χρήση συνθετικών ναρκωτικών
Με γοργούς ρυθμούς αυξάνεται η χρήση συνθετικών ναρκωτικών, αλλά και η εμφάνιση νέων ουσιών στην παγκόσμια αγορά. Τι επισημάνθηκε κατά την παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης του ΟΗΕ για τα ναρκωτικά
Κατά την παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης του ΟΗΕ για τα ναρκωτικά από τον διευθυντή του ΚΕΘΕΑ, Χαράλαμπο Πουλόπουλο, επισημάνθηκε ότι οι ουσίες αυτές δεν υπόκεινται σήμερα σε διεθνή έλεγχο, αλλά έχουν παρόμοιο ψυχοδραστικό αποτέλεσμα με τα ελεγχόμενα ναρκωτικά. Σε πολλές χώρες, μάλιστα, αυξάνονται τα περιστατικά στα επείγοντα και οι τηλεφωνικές κλήσεις στα κέντρα δηλητηριάσεων, ενώ έχουν σημειωθεί και θάνατοι μετά από χρήση αυτών των ουσιών.
Οι ουσίες αυτές ανήκουν, κυρίως, σε τέσσερις βασικές κατηγορίες: συνθετικά καναβινοειδή, συνθετικές καθινόνες, πιπεραζίνες και φαινεθυλαμίνες. Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι πολλές νέες ουσίες κατασκευάζονται στην Κίνα και την Ινδία. Ένα σημαντικό εμπόδιο στην αντιμετώπιση του προβλήματος είναι η διακίνηση των ουσιών μέσω διαδικτύου, αλλά και η εσφαλμένη εντύπωση του κοινού ότι οι ουσίες αυτές, επειδή δεν είναι απαγορευμένες δεν είναι και επιβλαβείς.
Στην Ευρώπη, για παράδειγμα, ο αριθμός των ανακοινώσεων για την εμφάνιση νέων ουσιών έχει αυξηθεί από πέντε τον χρόνο, όπως ήταν μεταξύ 2000 και 2005, σε περίπου δεκαπλάσιο αριθμό το 2011, αριθμός που αντιστοιχεί στην εμφάνιση μίας νέας ουσίας σχεδόν κάθε εβδομάδα.
Στην Ετήσια Έκθεσή της η Επιτροπή ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις να εγκαθιδρύσουν μηχανισμούς παρακολούθησης της εμφάνισης νέων ψυχοδραστικών ουσιών στις παράνομες αγορές, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, και προτρέπει για συντονισμένη δράση από την πλευρά των κρατών, ώστε να αποτραπεί η παρασκευή, διακίνηση και χρήση αυτών των ουσιών.
Η κατάχρηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων είναι μια σοβαρή απειλή για την υγεία και την κοινωνία σε πολλές χώρες.
Η κατάχρηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων συνεχίζει να εξαπλώνεται σε όλες τις περιοχές του κόσμου και έχει αυξηθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια στη Βόρεια Αμερική, τη Νότια και Νοτιανατολική Ασία, καθώς και σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης και της Νοτίου Αμερικής. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα η κατάχρηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων υπερβαίνει την κατάχρηση όλων των ελεγχόμενων ουσιών, με εξαίρεση την κάνναβη.
Επιπλέον, σε διάφορες χώρες, ιδίως στη Νότια Ασία γίνεται ενέσιμη χρήση συνταγογραφούμενων ουσιών, πράγμα που αυξάνει που αυξάνει τον κίνδυνο για HIV, ηπατίτιδα Β και ηπατίτιδα C.
Στην έκθεση ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στη χρήση διεγερτικών, όπως η μεθυλφαινιδάτη που σε ορισμένες χώρες χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του συνδρόμου ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας. Στη Βόρεια Αμερική, για παράδειγμα, επειδή η χρήση των διεγερτικών αυτών συνδέεται με βελτίωση των σχολικών επιδόσεων και άμβλυνση των προβλημάτων συμπεριφοράς, υπάρχουν αναφορές ότι σχολεία και γονείς ασκούν μερικές φορές πιέσεις για συνταγογράφησή τους σε μαθητές στους οποίους δεν έχει γίνει κανονική διάγνωση του συνδρόμου
Παγκόσμια Ανασκόπηση
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, η συνολική έκταση της παράνομης καλλιέργειας κοκαΐνης στη Νότια Αμερική το 2011 μειώθηκε ελαφρά σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Οι μεγάλες κατασχέσεις κάνναβης στη Νότια Αμερική, ωστόσο, εξακολουθούν να αποτελούν πηγή ανησυχίας, ως σημάδι σημαντικής αύξησης του μεγέθους της παραγωγής κάνναβης στην περιοχή. Η Κεντρική Αμερική και η Καραϊβική συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται ως σημαντικός διαμετακομιστικός κόμβος κοκαΐνης από τη Νότια Αμερική στην αγορά της Βόρειας Αμερικής. Οι αποσταθεροποιητικές συνέπειες της διακίνησης ναρκωτικών στην ασφάλεια της περιοχής έχουν αυξηθεί. Σύμφωνα με την κυβέρνηση του Μεξικού, πάνω από 60.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί ως αποτέλεσμα της συνδεόμενης με τα ναρκωτικά βίας από το 2006.
Παρά τη μείωση των ποσοστών επικράτησης για ορισμένα ναρκωτικά, η Βόρεια Αμερική παραμένει η μεγαλύτερη αγορά παράνομων ναρκωτικών στον κόσμο, καθώς και η περιοχή με το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από τα ναρκωτικά. Περίπου ένας στους 20 θανάτους ατόμων μεταξύ 15 και 64 χρόνων στη Βόρεια Αμερική συνδέεται με την κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών.
Η κατάχρηση των παράνομων ναρκωτικών στην Ευρώπη έχει σταθεροποιηθεί τα τελευταία χρόνια, αν και σε υψηλό επίπεδο. Ωστόσο, οι νέες ψυχοτρόπες ουσίες εξακολουθούν να αποτελούν μείζονα πρόκληση στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη. Ο αριθμός των διαδικτυακών τόπων, που πωλούν ψυχοδραστικά προϊόντα τα οποία προορίζονται για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπερτετραπλασιάστηκε σε δύο χρόνια, με 690 τέτοιες ιστοσελίδες να λειτουργούν τον Ιανουάριο του 2012.
Ενώ η κάνναβη παραμένει η ουσία που καλλιεργείται, διακινείται και καταναλώνεται ευρύτερα στην Αφρική, τα διεγερτικά τύπου αμφεταμίνης θεωρούνται νέα απειλή για την περιοχή. Υπήρξε επίσης μια αύξηση στα επίπεδα της κατάχρησης κοκαΐνης στη Δυτική Αφρική, καθώς τα τελευταία χρόνια η περιοχή έχει αναδειχθεί ως διαμετακομιστικός κόμβος ναρκωτικών, ιδίως κοκαΐνης, από τη Νότια Αμερική στην ευρωπαϊκή αγορά.
Η Ανατολική και Νοτιανατολική Ασία συνεχίζει να έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη συνολική έκταση παράνομης καλλιέργειας οπιούχου παπαρούνας στον κόσμο, η οποία εκπροσωπεί το ένα πέμπτο του παγκόσμιου συνόλου. Η Νοτιανατολική Ασία είναι επίσης κόμβος παράνομης παρασκευής για διεγερτικά τύπου αμφεταμίνης με σχεδόν μισές από τις παγκόσμιες κατασχέσεις μεθαμφεταμίνης το 2010 να έχουν γίνει εκεί. Η Δυτική Ασία εξακολουθεί να έχει το μεγαλύτερο μερίδιο της παγκόσμιας παράνομης καλλιέργεια οπιούχου παπαρούνας οπίου και της παράνομης παραγωγής οπιούχων, κυρίως στο Αφγανιστάν. Δίνοντας μια δεύτερη ευκαιρία στους συνανθρώπους μας
Την ώρα που η κρίση πλήττει τους περισσότερους πολίτες της χώρας και ακόμα περισσότερο τους εξαρτημένους, που βρίσκονται στον πάτο του βαρελιού αυτής της κοινωνίας, είναι σημαντικό ότι έρχεται ξανά στη Βουλή το πολύπαθο νομοσχέδιο για τα ναρκωτικά. Στις ελληνικές φυλακές κρατούνται σήμερα 12.000 περίπου άνθρωποι, οι μισοί από αυτούς για παραβάσεις του νόμου περί ναρκωτικών. Οι δυνατότητες που έχουν για αλλαγή είναι ελάχιστες. Στην πραγματικότητα η φυλακή επιδεινώνει την κατάστασή τους και μετά την αποφυλάκισή, αν δεν έχουν παρακολουθήσει θεραπευτικό πρόγραμμα, οι περισσότεροι θα επιστρέψουν και στη χρήση και στην παραβατικότητα. Η αντιμετώπισή τους ως εγκληματιών και μόνο και όχι ως ανθρώπων που χρειάζονται θεραπεία, προσβάλλει τη χώρα μας και παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Όταν οι χρήστες αποστερούνται το δικαίωμα ένταξης σε θεραπεία, είναι αναμενόμενο ότι θα συνεχίσουν να εμπλέκονται σε παραβατικές πράξεις, διατρέχοντας τον κίνδυνο να εισέλθουν βαθύτερα στον κύκλο του εγκλήματος. Οι διώξεις, οι καταδίκες και οι φυλακίσεις κρατούν τους εξαρτημένους καθηλωμένους στις γνώριμες συνήθειές τους και σε συνεχή επαφή με τον χώρο του εγκλήματος. Η διαδικασία της απεξάρτησης, πέρα από τα μακρόχρονα θεραπευτικά αποτελέσματα τα οποία επιτυγχάνει, απομακρύνει ταυτόχρονα το άτομο από τον κόσμο του εγκλήματος, και ενισχύει τη δημόσια ασφάλεια.
Το νομοσχέδιο λοιπόν, έρχεται να δώσει μια ανάσα σε χιλιάδες οικογένειες που βρίσκονται αντιμέτωπες με το πρόβλημα της εξάρτησης από παράνομες ουσίες. Οι εξαρτημένοι αντιμετωπίζονται καταρχήν ως άτομα που χρειάζονται θεραπεία, καθώς αναγνωρίζεται ότι η συμμετοχή σε πρόγραμμα απεξάρτησης, δίνει ουσιαστική διέξοδο τόσο στο άτομο όσο και την κοινωνία, αφού είναι αποτελεσματική και ως προς τη χρήση και ως προς την παραβατικότητα.
Περιπτώσεις όπως της 19χρονης που καταδικάστηκε σε ισόβια για διακίνηση μικροποσότητας ηρωίνης ή μιας άλλης εξαρτημένης επίσης βρίσκεται με ισόβια στη φυλακή για 9 γραμμάρια ηρωίνης καταδεικνύουν τον παραλογισμό του σημερινού συστήματος. Δεν είναι δυνατόν ένα νέο παιδί, που αναγκάστηκε να γίνει βαποράκι, για να εξασφαλίσει τη δόση του, να οδηγείται για το υπόλοιπο της ζωής του στη φυλακή. Το νέο νομοσχέδιο παραμένει αυστηρό για τους μεγαλέμπορούς ναρκωτικών, αλλά δίνει ελπίδα για απεξάρτηση και καλύτερη αντιμετώπιση στους συνανθρώπους μας που είχαν την ατυχία να εμπλακούν στην εξάρτηση και τη σχετιζόμενη με αυτήν μικροπαραβατικότητα.
Οι σημαντικότερες καινοτομίες του νομοσχεδίου έχουν κυρίως να κάνουν με την καθιέρωση της αρχής της αναλογικότητας για τις συνδεόμενες με τα ναρκωτικά παραβάσεις, τη διεύρυνση των εναλλακτικών της φυλάκισης μέτρων, τη θέσπιση ενός πιο έγκυρου τρόπου πιστοποίησης της εξάρτησης ενώπιον του δικαστηρίου και τις ρυθμίσεις για τα όργανα και τις διαδικασίες συγκρότησης και εφαρμογής της εθνικής πολιτικής για τα ναρκωτικά.
Με αυτές τις σημαντικές αλλαγές, το νομοσχέδιο που είχε παγώσει μετά την πόλωση της δημόσιας συζήτησης γύρω από το άρθρο 29 περί αποποινικοποίησης της χρήσης- δημιουργεί τις νομικές προϋποθέσεις για να ανοίξει ο δρόμος της απεξάρτησης και της επιστροφής στην κοινωνία για χιλιάδες χρήστες ουσιών που βρίσκονται αντιμέτωποι με το νόμο ή στη φυλακή.
Η πρόταση για καθιέρωση της χρήσης ναρκωτικών ως πταίσματος τελικά, προσδίδει στο νόμο αποτρεπτικό χαρακτήρα, αφού στέλνει το μήνυμα της απαγόρευσης, χωρίς, ωστόσο, να οδηγεί στη φυλακή νέους ανθρώπους για μια πράξη αυτοπροσβολής και να «λερώνει» το ποινικό τους μητρώο, ενώ συγχρόνως δίνει τη δυνατότητα στις αρχές για έλεγχο της διακίνησης. Δεν μπορεί να ισχυριστεί λοιπόν κάποιος ότι ο νόμος δεν διατηρεί τον αποτρεπτικό του χαρακτήρα και ότι θα συμβάλλει στη διάδοση των ναρκωτικών.
Ωστόσο, εκτός από τη παραπάνω νομοθετική πρωτοβουλία για τη θεραπεία και κοινωνική επανένταξη των εξαρτημένων, χρειάζεται να εξασφαλιστούν και οι προϋποθέσεις για την απρόσκοπτη λειτουργία των προγραμμάτων πρόληψης και απεξάρτησης όχι μόνο στην κοινωνία αλλά και μέσα στη φυλακή, όπου, όπως έχει δείξει η εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών χωρών, αναμένεται να συνεχίσει να βρίσκεται σημαντικός αριθμός εξαρτημένων, ακόμα και μετά την εφαρμογή των νέων μέτρων.